Todo 2013

Een goed voornemen komt zelden goed in het nieuwe jaar, dus ik begin er nu alvast mee. Het wordt tijd dat ik een eerste 'echte' bundel samenstel, te verschijnen in 2013.

Vijftig gedichten in vier afdelingen, die qua inhoud Poetica, Domestica, Suburbia en Memoria zouden kunnen heten, maar die lichtelijk hoogdravende titels vermoedelijk niet zullen krijgen. De werkkaft staat hieronder, met een lino van Annet Muller.

Henriette Roland Holst

Het volgende gedicht heb ik geschreven ter gelegenheid van een wedstrijd georganiseerd door Stichting Schrijvers Pantheon ter ere van Henriette Roland Holst. De opdracht was om het gedachtengoed n.a.v. een gedicht van haar uit 1902 m.b.t. 'Sombere tijden, sombere gedachten' naar het heden te 'hertalen'.


De nieuwe eeuw

Wat heeft de nieuwe eeuw ons dan te bieden?
De euforie van wat er niet meer is,
de les van honderd jaar geschiedenis?
Wordt dit een tijd van geestelijk validen?

De vorige was vol van ramp- en tegenspoed,
van zenuwgas, explosies en geweld,
de wetten van het ego en het geld.
Bescheidenheid lijkt een verloren goed.

Nu is de tijd voor nieuwe energie,
voor krachten uit de sluimerende bronnen,
een revolutie van de rebellie.

Dit wordt de tijd van duizend felle zonnen,
van waterstormen en van diepe vragen,
een achterhoede die de mens zal dragen.

(c) Arjan Keene


Uit het juryrapport (juryvoorzitter was Elsbeth Etty):

In het gave sonnet ‘De nieuwe eeuw’ blikt Arjan Keene terug op de twintigste eeuw waar Henriette Roland Holst in 1902 hoge verwachtingen van had. De toen nog nieuwe eeuw zou volgens haar grote sociale en economische veranderingen brengen. De dichter geeft haar met terugwerkende kracht ongelijk in zijn constatering dat de twintigste eeuw vol was van ‘ramp- en tegenspoed’. Voor onze nieuwe eeuw, de 21ste, hoopt hij op ‘een revolutie van de oude rebellie’. Over de uitkomst van die revolutie is hij minder optimistisch dan Roland Holst. Niettemin vertolkt Keene in hedendaagse woorden gevoelens die ook voor Henriette bepalend waren.

Meer info en achtergronden over de wedstrijd en de uitslag.

Metamorfose kunstfestival

Editie van de cultuur- en kunstrubriek 'Mooi zo' van Ede TV van 18-11-2012.
Een gedicht door mij voorgedragen bij de opening van de tentoonstelling in Villa Erica in Bennekom op ca. 8 minuten in dit filmpje.

Scheurkalender 2013

Chrétien Breukers heeft een kalender samengesteld, gedichten voorzien van prachtig commentaar. Gerrit Komrij kon het helaas zelf niet meer doen, deze kalender is tevens een ode aan hem.
Koop de kalender, voor de poëzie, voor de doden, voor de levenden, voor jezelf. En als dat niet voldoende argumenten zijn, er staan ook gedichten van mij in.

Verkrijgbaar in de betere boekhandel, of bijvoorbeeld hier of daar.

Opgenomen gedichten:
'Wanneer ik oud ben' (onlangs tweede plaats in De Plantage Poëzieprijs)
'Ansicht' (zie ook hier)
'Zomer' (als stadsgedicht eerder in De Edese Post verschenen)

Metamorfose

Een stad wordt uitgeklapt tot kleine wereld
alsof je op de lens loopt van een camera,
met huizen, bomen, bruggen die zich strekken
naar een hyperbolisch blauw heelal.

Dan wordt de lucht een zee met vissen
gemaakt van vreemde materialen,
gejut op kusten en opnieuw geassembleerd,
de zee als waterdrager van het beeld.

Dan klapt het strand omhoog en wordt een boek,
een toetsenbord verschijnt en op het scherm
zoemt plotseling een vliegtuig in het blauw.
Twee handen reiken naar de lucht. En klappen dicht.

(c) Arjan Keene

Geschreven in het kader van het Edes kunstfestival 
(52 kunstenaars, 6 lokaties, 1 maand lang), met als thema 'Metamorfose'
bij de opening van de tentoonstelling in Villa Erica, Bennekom.

Naar kunstwerken van:
Robin Noorda
Maria Roelofsen
Evelien Lohbeck

Zie ook hier

Pipes and Drums

Onderstaand gedicht heb ik voorgedragen tijdens de Airborne Taptoe in Ede 21 september.


Pipes and Drums

De vaandels, hoornen, trommels, doedelzakken;
de Airborne taptoe vult de vrije lucht.
We kijken, luisteren, denken, dromen.
Een lach. Misschien een traan. Iemand kucht.

Met duizenden zijn zij bij ons geland
en duizenden zijn bij ons omgekomen.
Die negen dagen schiepen een verband
dat ondanks alle tijd niet zal verzwakken.

Nu worden onze legers alsmaar leger,
geruimd met monetaire mijnenvegers
door politiek, concessies, lieve vrede.

Wat ons verbindt is een gedeeld verleden.
Verwoest het niet. Bewaak wat niet meer is,
want ook vandaag is straks geschiedenis.

(c) Arjan Keene
Stadsdichter Ede


Zie voor een Airborne gedicht van Renkum-collega Patty Scholten ook hier

z.t.

[...]


Dit is een leven dat te snel kan wennen.
's Nachts op een balkon, te warm, te droog.
Een toetsenbord dat danst als honderd pennen,
een scherm waarop je iemands leven loog.

Er is geen God, geen hemel en geen hel.
De laatste pennestreek zal het verklaren.
De zon komt op en 's ochtends zie je wel,
zo zou je graag de dageraad ervaren.

Maar ergens in je schrift staan de geboden.
Je moet je vader en je moeder eren.
Je mag niet stelen, moet de tijd niet doden.
Je blijft een sukkel met wat pauweveren.


(c) Arjan Keene

Flying Dutchman

 

 

    (c) foto ANP

 

 

Flying Dutchman


Vluchtelementenplan!
Vliegende Zonderland
Ook Hans van Zetten die 

Sprong in de lucht

Dit komt te boek in de
Rekstokbewegingsleer
Als de bijzondere
Zonderlandvlucht

Wanneer ik oud ben

Wanneer ik oud ben zal ik langzaam spreken,
zeer langzaam spreken in een taal van hout.
Er zal geen morgen zijn waarop ik reken
en overmorgen is een rekenfout.

Wanneer ik oud ben gaan mijn botten breken,
en worden stukken van mijn lijf verbouwd.
Met ziekenhuizen en met apotheken
bestrijd ik achterstallig onderhoud.

Maar als ik oud ben is de geest nog jong.
Ik speel dan potjes schaak onder platanen
en zing de liedjes die ik vroeger zong.

De leeftijdsgroep van mooie meisjes groeit,
ik kijk naar alles wat steeds schoner bloeit.
Mijn lief is dan nog steeds mijn courtisane.


Met dank aan Teunis Bunt voor correcties.

De Hollandse Nieuwe

(c) foto Albert Willemsen

Haringparty bij De Edese Post


De Hollandse Nieuwe

De Beaujolais Primeur van Nederland,
de Hollandse Nieuwe, de maatjesharing.
Een naam die stamt van maagdenharing, want
de vis moet jong zijn, zonder zielservaring.

Voor hen geen hom of kuit in het verschiet,
geen erotiek, geen grootse openbaring,
geen liefdesnestjes aan de Haringvliet;
gevangen vóór de eerste zomerparing.

Nee, oud wordt de Hollandse Nieuwe dus niet:
gekaakt, gepekeld, gekoeld; voortijds onthoofd.
Geen soulmate voor het leven, nooit verloofd.
Geen koosnaampje als hompidom of kuitje.

Maar ach, ze hebben geen last van liefdesverdriet,
en huilen ook niet bij gesnipperde uitjes.

(c) Arjan Keene

Ede onder water

Ede onder water

Heel even had de stad nu een rivier.
Of was het meer een recreatieplas,
dit wassend water? Een veelarmig dier.
De Veluwe werd bijna weer moeras.

Ik hoorde mensen spreken van een zondvloed,
een hand van boven die de hemel brak.
(Ik denk dat warme lucht iets kouds ontmoet;
de wetenschap verklaart met speels gemak.)

Maar toch, wie weet. Misschien was het een teken.
Toch iets met water, het gebrek eraan.
Wellicht moet zo'n idee een tijdje weken,
want dromen moeten bij verstek bestaan.

Contouren van een nieuwe Molengracht,
de Klinkerbrug die op een bootje wacht.

(c) Arjan Keene


Stadsgedicht, gepubliceerd in De Edese Post wo. 30 mei 2012.
Aanleidingen: 23 mei was er in korte tijd zeer veel water gevallen in Ede; een plan voor een recreatieplas is in het water gevallen; maar er is ook een visie Ede 2025 in ontwikkeling.

Medische misser

... Ziekenhuizen melden fractie van verdachte sterfgevallen...

De hoofdchirurg wist niet wat hij moest zeggen

De hulpanesthesist kroop op de grond

Een foutje kan, maar hier maakt men 't bont

Dit ziekenhuis had heel wat uit te leggen

"De operatie hebben we gestaakt

Helaas is de patiënt echt weggemaakt."

Vandaag 2 jaar geleden overleed Driek van Wissen

Stil

Vandaag herdenken wij. We lezen namen
van mensen die we niet hebben gekend,
die na de oorlog niet meer thuis kwamen.
Wij bewaken hun laatste monument.

Voor even springt het glas terug in de ramen,
wordt gruis van kogelgaten weer cement.
In een oneindige momentopname
lichten er sterren op aan het firmament.

En morgen is een jaarlijks herexamen:
dat vrijheid kostbaar is, geen compromissen kent.
Want zonder hen waren wij niet samen,
was alles anders, was jij niet wie je bent.


Gepubliceerd op de voorpagina van De Edese Post, 4 mei 2012.
Zie hier voor een bespreking van dit gedicht door Teunis Bunt.

Sonnettettewedstrijd

Het Dagblad van het Noorden organiseert voor de tweede keer een Sonnettette Competitie ter nagedachtenis aan Driek van Wissen. Zie alhier.


De rekening

... Wilders stapt eruit na cijfers CPB ...

Eerst wilde hij de gulden weer terug
En na zo'n zeven weken ruilie ruilie
Ging Wilders plotseling van huilie huilie
Die argumenten van hem zijn zo stug

Want met die oude gulden was dit feest
Toch op z'n minst twee keer zo duur geweest

(c) Arjan Keene

Stadsdichterschap

Na een bijzondere verkiezingsavond 18 april heb ik de eer de eerste stadsdichter van Ede te mogen zijn.

De aanstelling zal voor een periode van drie jaar zijn. In overleg met de gemeente en De Edese Post zullen op diverse momenten gedichten van mijn hand in de krant worden geplaatst en voorgedragen bij speciale gelegenheden. Het navolgende gedicht las ik na afloop van de verkiezing voor, en zal vandaag in De Edese Post staan.

Ede

Waar wij nu zijn lijkt ergens op een stad.
We liggen vierkant ingesloten tussen A-wegen,
de Poortwachter biedt toegang tot de kern.
In de groenwal ligt het rode dak van Cinemec,
en 's zomers landt hier een toeristenzwerm.

En we zijn groot, dat wordt wel eens vergeten.
Een achttal woonkernen in de gemeente
en oude buurtschappen op Veluws grond.
De tijd herbergt vijfduizend jaar geschiedenis
sinds de eerste plaggenhut hier stond.

Want we hebben dan geen skyline of een Amstel,
wel stroomt de Rijn een steenworp hier vandaan.
En ook wij kennen de hartstocht van de nacht,
zoeken naar leven en liefde en gezichten,
ook wij zoeken een paradijs dat op ons wacht.

De rechten hebben we misschien dan niet,
wel hebben we de plichten van een stad.
De plicht om onze kern te cultiveren,
de plicht om elke dag weer goed te zorgen
voor ons onstadse, maar natuurlijke gebied.

© Arjan Keene

Hogerop

De poëzie leeft, en al helemaal in Ede. 'Wegens overweldigende belangstelling...'; een kandidatuurgedicht t.b.v. een voorselectie voor de bloedige strijd om het stadsdichterschap. Thema: waarom verdient Ede een stadsdichter? Voor de vorm: het betreft een 'elftal'.



Hogerop


Wij willen kerken en zelfs kathedralen.
Wij willen graag een recreatieplas.
Want bouwen willen we, maar ook natuur.

Wij willen zondag, soms met winkeltas.
Wij willen leven, ongeacht het uur.
Wij willen herten en wij wilden zwijnen.

Wij willen een museum voor cultuur.
Wij willen dansen op de grote pleinen.
En 's avonds laat dan willen we verdwalen.

Zo willen wij in Ede nogal wat;
ons dorp verdient een dichter voor die stad.

Willem Wilmink Wedstrijd

Zondag 18 maart was er een fraaie presentatie van de winnaars van de Willem Wilmink dichtwedstrijd.
Als er een bom op Almelo gevallen was die middag - hetgeen normaliter niet eens zo'n gek idee zou zijn omwille van de architectuur, of liever, het gebrek eraan - dan zou de fine fleur van 's lands light verse in één klap zijn weggevaagd. De wedstrijd en met name de optredens voorafgaand aan het wedstrijdonderdeel is onderhand een traditie ter ere van Wilmink. Een waar genoegen om daar bij te kunnen zijn.

Voor de wedstrijd zelf is het de bedoeling om een gegeven zin in het gedicht te verwerken. Dit fenomeen is een estafettestokje dat wordt doorgegeven, en dit jaar was het Sjoerd Kuyper die de zin had bedacht; 'Ik leg mijn botten in het maanlicht op de bleek'.

Hier zijn de gedichten te vinden.

Mijn 8e plek:

Rite de passage

Er is een wereld die ik nog niet eerder zag.
Men spreekt van dansend licht, en altijd carnaval,
het land van Bosch en Maas en Waal bij toverslag.
Je wordt ontvangen door een faun, met hoorngeschal.

Het is bepaald niet makkelijk om er te komen.
Men zegt: het doel vereist het maken van een reis
door landschap dat je zelfs niet ziet in dromen.
Het afleggen behoort tot de exameneis.

Ik moet, zegt men, om het te zien er over schrijven.
Ik laat mijn zinnen lopen door een rookgordijn
en maak een pad dat naar een plek leidt om te blijven,
waar tijd een cirkel is en niet een rechte lijn.

Ik hoor een verre weerwolf huilen naar de maan
en volg het kronkelpad tot aan de heksenkring,
waar eeuwenoude bomen op de uitkijk staan.
Ik mag naar binnen, echter niet als sterveling.

Daar bij de bloedsteen trek ik dan mijn lichaam uit.
Dat valt niet mee, vooral de ritsen bij de mouwen,
het is niet elke dag dat je je lijf ontsluit.
Mijn vel heb ik uit voorzorg netjes opgevouwen.

Er klinken tonen uit de wortels van een eik.
Ik leg mijn botten in het maanlicht op de bleek.
En iemand waar ik in de verte wel op lijk
springt dit gedicht in na de laatste pennestreek.

Dichter met stadsrechten

Edese stadsdichter?
Dat zou eens tijd worden!
Die heeft ons dorp immers
Nimmer gehad

Onderwerp één wordt de
Globaliseringszaak:
Want bij een stadsdichter
Hoort ook een stad!



In Ede zal op 18 april een verkiezing voor een stadsdichter worden gehouden. Uiteraard ga ik mee-battlen, al is dat één van de lelijkste woorden die bestaan.
Nu heeft Ede weliswaar geen stadsrechten ... dat wordt voor een stadsdichter dus agendapunt 1 ;-)

De tocht der tochten

Men wil elf steden op één dag
en persé in het hoge Noorden.

Het is een vreemd soort prijzenslag
in folkloristisch Friese oorden.

Een taal die klinkt als drinkgelag,
voor ijs heeft men wel twintig woorden.

Elk plekje krijgt een mokerslag,
een wak wordt immers snel een voorde.

"It giet net oan", o zelfbeklag,
een vreemd gewest vol met gestoorden.

Als men nou eindelijk eens zag
dat hier de kleine geest ontspoorde.

Vandaar een voorstel aan het Haagse:
zet al die treinen aan de kant,
laat alle sporen onder spuiten,
en na wat nachtjes vorst daarbuiten,
verplicht een omloop door het land;
een nationale schaatstiendaagse!

Business as zoosual

Ik hoef niet eens meer naar de dierentuin
om allerhande beesten te bezoeken.
Wanneer ik door de wandelgangen struin
verschijnen ze vanzelf uit alle hoeken.

De parelzwijnen, luiaards, trage slakken,
de struisvogels met koppen in het zand,
de haantjes die zich nimmer laten pakken.
Hyena's sluipen kwijlend door het pand.

En kijk, de zilverrug in het vizier!
Hij trommelt grijnzend voor de troepen uit
en roept de apen op voor groepsvertier,
vast iets met neuzen, richting, nieuw geluid.

Ach, was ik in die jungle ook een krijger,
en niet alleen maar een papieren tijger.


Opgenomen in de top100 van de Turing Nationale Gedichtenwedstrijd 2011.

Kröller-Müller

Monsieur Jacques is wijs.
Hij zwijgt en kijkt. Minzaam,
het hoofd licht omhoog.

Soms droomt hij van een bezoek
aan een verre tweelingbroer.
Maar hij mag het park niet uit.

Dan willen zijn handen
van zijn rug, de hoed weer op,
de handschoenen weer aan.

's Nachts maakt hij een wandeling,
wiegt het bronzen ei van Brancusi,
kruipt door een beeld van Moore.

Soms denkt hij aan zijn maker.
En ziet een schimmig schip van staal
de vijverzwaan doorklieven.



Dit gedicht was genomineerd voor de Nieuwegeinse Literatuurprijs 2011

Villanelle voor het Mayajaar

Laat hier een afdruk van je woorden staan.
Al moet je schrijven in het brandend zand,
Dicht, zing! Laat vlammen uit de regels slaan.

De twijfelaar die immer door zal gaan
En kattebellen krabbelt aan de rand,
Laat hier een afdruk van je woorden staan.

De wijze die zijn letters telt als graan
En metaforen aan de hemel spant,
Dicht, zing! Laat vlammen uit de regels slaan.

De hofnar met zijn lach en met zijn traan,
Die altijd worstelt met zijn spiegelkant,
Laat hier een afdruk van je woorden staan.

De zoeker in het oog van de orkaan,
Met naalden door zijn uitgestoken hand,
Dicht, zing! Laat vlammen uit de regels slaan.

En als het vuur in sintels uit zal gaan,
Vloek, schreeuw, verhef je stem met moord en brand.
Laat hier een afdruk van je woorden staan.
Dicht, zing! Laat vlammen uit de regels slaan.